2. Które domowe instalacje zapewniają niezależność?

Witam w dzisiejszym temacie, który będzie bliżej praktycznej strony niezależności domu. Przyglądnę się temu, które domowe instalacje, w bardzo szerokim znaczeniu tego słowa, są konieczne, aby utrzymać funkcjonowanie domu według zadań opisanych w poprzednim wpisie. Oczywiście będzie to tylko wstęp i bardzo poglądowa analiza, która będzie rozwijana w kolejnych artykułach.

W tym wpisie przeczytasz o poniższych instalacjach:

Konstrukcja

Konstrukcja budynku to podstawa i od niej w dużej mierze zależy, jak będziemy przygotowywać dom w ramach rozważań do innych instalacji tego wpisu: Ogrzewanie, Wentylacja, Zabezpieczenia domu, Elektryka. Zapewnia nam wytrzymałość budynku na obciążenia wywierane przez zjawiska atmosferyczne, jak również potencjalnie działalność człowieka.

Prawdopodobnie nie będziemy w stanie zbudować domu, który wytrzyma atak bombowy, jednak planując konstrukcje domu warto zastanowić się nad wzmocnieniem jakiejś jego części, aby w razie kryzysu mogła być wykorzystana jako schron. Będziemy rozważać zatem odpowiednie rozplanowanie pomieszczeń domu, np. zapewnienie miejsca na przechowywanie żywności, czy podzielenie domu na strefy, z których będziemy korzystać w czasie kryzysu. Będę również analizował praktyczną stronę metod izolowania domu od podstawowych czynników jakimi są powietrze, para wodna, woda i ciepło.

W zasadzie wszystkie rozważania w tym temacie są istotne już na etapie projektu domu, zanim wbijemy pierwszą łopatę. W późniejszych etapach niektóre z rozwiązań mogą być niemożliwe do wykonania bądź ich wykonanie będzie utrudnione.

Wydzielenie azylu z domowych pomieszczeń i podział na strefy

Wentylacja

Sposób wentylowania pomieszczeń domu należy również wybrać już na etapie projektu, choć wentylacje mechaniczną można zamontować również do domu istniejącego po uszczelnieniu lub adaptacji kominów. Bez komina zaś nie jesteśmy w stanie korzystać z wentylacji grawitacyjnej.

Polskie prawo nakazuje stosowanie tylko jednego rodzaju wentylacji, więc wybór musi być jednoznaczny. Do wyboru w zasadzie są 2 systemy: wentylacja grawitacyjna oraz mechaniczna. Wentylację mechaniczną można podzielić na kilka wariantów, a grawitacyjną można usprawnić stosując nakładkę hybrydową na komin. Daje nam to możliwość dostosowania systemu do potrzeb domu i na tym blogu będę starał się znaleźć najbardziej optymalne rozwiązania pozwalające na wymianę powietrza podczas różnych scenariuszy SHTF.

Rodzaje systemu wentylacji w domach jednorodzinnych

Wentylacja według potrzeb opisanych w poprzednim wpisie pozwala przede wszystkim na wymianę zużytego powietrza. W rozwiązaniu z odzyskiem ciepła, może też wspomóc komfort cieplny, a przy wykorzystaniu filtracji możemy uchronić się przed niektórymi zagrożeniami pojawiającymi się w powietrzu poza ścianami naszego azylu.

Zimna woda czysta

Aby przetrwać, potrzebujemy dostępu do czystej wody pitnej. Jak opisywałem poprzednio, najlepszym niezależnym źródłem wody jest własne ujęcie, o ile jakość tej wody pozwala na bezpieczne jej spożywanie. Sama studnia jednak nie wystarczy, o ile nie chcemy przenosić wody wiadrami. Potrzebna będzie odpowiedniej jakości pompa, rury, zawory, być może też filtry i inne urządzenia uzdatniania wody.

Na pewno ta instalacja będzie mocno zależna od energii elektrycznej, choć będziemy analizować też możliwości ograniczenia tej zależności poprzez zbiorniki buforowe i wykorzystanie grawitacji. Dla tych, którzy mają taką opcję, przeanalizuję też najlepsze połączenie z siecią wodociągową, aby w dobrych czasach móc korzystać z dwóch źródeł, co będzie szczególnie przydatne, jeśli z jakiegoś powodu nasza studnia nie będzie mogła być użytkowana.

Instalacja czystej zimnej wody będzie zapewniała nam dostęp do wody pitnej, przygotowywania żywności oraz do niektórych potrzeb sanitarnych.

Zimna woda brudna

Istnieją potrzeby niezależnego domu, w których wykorzystujemy wodę, ale nie ma konieczności, aby nadawała się ona do picia. W tych przypadkach gorszej jakości woda sprawdzi się równie doskonale, a pozwoli na oszczędności i w razie kryzysu alternatywę pozwalającą na mniejsze wykorzystanie wody pitnej niezbędnej do przetrwania. Miejsca, w których woda może być gorszej jakości to na przykład ubikacja, bidet, pralka czy podlewanie ogrodu i roślin. Dlatego w rozważaniach na tym blogu będę brał pod uwagę dodatkowe źródło wody w postaci deszczówki analizując sposoby na jej przechowywanie i wykorzystanie w instalacjach domowych.

Przykład instalacji wykorzystującej deszczówkę, źródło: internet

Ciepła woda użytkowa

Ciepła woda w domu jest wykorzystywana zdecydowanie mniej niż zimna woda, jednak jest szczególnie istotna dla komfortowych kąpieli, mycia rąk lub żywności. Warto zatem przemyśleć utrzymanie możliwości podgrzewania wody. W pierwszej kolejności będę rozważał centralny system podgrzewania z analizą wpływu różnych czynników na jego funkcjonowanie. Jako alternatywa zastanowię się w jaki sposób można podgrzewać wodę, gdy system centralny zawiedzie.

Tak sztuczna inteligencja wyobraża sobie system ciepłej wody użytkowej 🙂

Ogrzewanie

Istnieje wiele opcji dla instalacji ogrzewania domów jednorodzinnych zasilanych różnymi paliwami. Systemy źródła ciepła jakie znam na ten moment przedstawione są na obrazku poniżej. Temat ogrzewania będzie bardzo złożony i dostępne opcje lokalnie będą miały bardzo duże znaczenie dla wyboru najlepszego i najbardziej niezależnego źródła ciepła.

Rodzaje źródła ciepła w systemie ogrzewania domu jednorodzinnego

W pierwszej kolejności ogromne znaczenie dla wymagań odnośnie systemu ogrzewania będzie miała konstrukcja budynku, jakość okien i drzwi czy ilość docieplenia. Na ich podstawie będzie mogło być wyliczone zapotrzebowanie na energię cieplną, a im mniejsza liczba tym mniej energii będziemy musieli dostarczyć, aby utrzymywać komfort cieplny w budynku. Planując ograniczoną liczbę pomieszczeń dla azylu w razie SHTF, możemy wyliczyć również zapotrzebowanie ciepła tylko dla wyznaczonej cześci budynku, dzięki temu w sytuacji awaryjnej będziemy potrzebować jeszcze mniej energii.

W systemie ogrzewania domu istotny będzie też sposób dystrybucji ciepła ze źródła do pomieszczeń w domu. Będę starał się przeanalizować najbardziej optymalny z nich: grzejniki, podłogówka i inne.

Aby być jak najbardziej niezależnym prawdopodobnie jeden system ogrzewania nie wystarczy, dlatego będę analizował, które można ze sobą łączyć, tak by mogły się wzajemnie wspierać lub nawet zastępować w sytuacji krytycznej. W ramach systemu gospodarki odpadami zastanowimy się również, które odpady można użyć jako źródło ciepła po SHTF, jeśli podstawowe źródło nie będzie działać.

Kanalizacja

Podczas realizowania ludzkich potrzeb sanitarnych oraz przygotowywania żywności powstają odpady ciekłe lub ciekło-stałe, które należy odprowadzić z domu poprzez instalację kanalizacyjną. Zwykle jest to instalacja bezobsługowa i dość prosta, niewymagająca energii do swojego działania.

W najprostszym wariancie, kiedy mamy dostęp do lokalnej kanalizacji gminnej lub miejskiej w zasadzie nie musimy martwić się niczym poza przyłączeniem się do odpowiedniej rury w drodze. Kiedy nie mamy dostępu do takiego systemu, musimy poradzić sobie sami montując na posesji przydomową oczyszczalnię ścieków. Przydomowa oczyszczalnia jest najbliżej systemu niezależnego, jednak też należy od czasu do czasu opróżniać materię, która nie została przerobiona. Na blogu będę szukał alternatywnego sposobu opróżnienia oczyszczalni przydomowej, abyśmy nie potrzebowali firm trzecich.

A tak AI wyobraża sobie przydomową oczyszczalnie ścieków 🙂

Jest też wariant pośredni, ze szczelnym zbiornikiem i odpowiednią firmą, która będzie ten zbiornik opróżniać raz na jakiś czas. Ten system nie wpisuje się w charakter bloga, bo jest zależny od działania zakontraktowanej firmy, a mało prawdopodobne jest, że wóz na szambo przyjedzie do nas po SHTF. Jednak, jeśli plan zagospodarowania nie pozwala na montaż przydomowej oczyszczalni i nie mamy dostępu do kanalizacji gminnej, będziemy zmuszeni do zamontowania zbiornika szczelnego. Dlatego na blogu przeanalizuje możliwość przerobienia takiego zbiornika na przydomową oczyszczalnie po SHTF oraz będę podpowiadał jak zlokalizować taki zbiornik, aby ułatwić sobie przeróbkę.

Telekomunikacja

Im wcześniej poznamy zagrożenia zewnętrzne tym lepiej będziemy przygotowani. Przed SHTF będzie to istotne dla odpowiednio wczesnej reakcji na kryzys, a po SHTF pozwoli nam przygotować się np. na potencjalny atak intruzów, kiedy dowiemy się, że w okolicy grasują zorganizowane grupy. W ramach instalacji telekomunikacyjnej będę analizował systemy pozwalające na dostęp do informacji.

Swoje rozważania skupię szczególnie na dostępie do internetu oraz technice radiowej. Podobnie jak przy innych tematach im więcej alternatyw tym lepiej, dlatego zastanowię się jakie systemy warto przygotować w domu i jak je ze soba łączyć. Zastanowię się też, które z nich są najbardziej podatne na uszkodzenie np. falą elektromagnetyczną i jak się przed tym zabezpieczyć.

Według AI taki sprzęt powinniśmy zgromadzić

Zabezpieczenia domu

Ten dział będzie najdalej od typowego rozumienia słowa „instalacja”, a temat będę rozwijał w kilku kierunkach. Przyjrzę się praktycznym sposobom fizycznego zabezpieczania domu przed intruzami, np. poprzez wzmocnienie drzwi i okien, bram wjazdowych i ogrodzenia domu. Pojawią się też tematy związane z systemem monitoringu i alarmowym, włączając rozwiązania wczesnego ostrzegania w pewnej odległości od naszego azylu (np. kamera z powiadomieniem przy zjeździe z głównej drogi na drogę wewnętrzną). Będę też szukał optymalnych zabezpieczeń kluczowych instalacji, jak ogrzewanie, dostęp do wody czy informacji, jeśli ich źródło znajduje się na posesji, a nie bezpośrednio w domu.

Tu akurat AI całkiem nieźle wyobraża sobie domową apteczkę i arsenał

W tej kategorii będę poruszał też praktyczne aspekty związane z posiadaniem broni, jak rodzaj broni, którą warto w domu mieć i jakie umiejętności warto nabyć, aby móc go obronić. Obrona domu może też spowodować uszczerbek zdrowia, więc będę kompletował apteczkę i przydatne urządzenia do wykonywania podstawowych zabiegów medycznych, Przyjrzę się też podstawowym szkoleniom medycznym dostępnym w Polsce.

Elektryka

Tą instalację celowo zostawiłem niemalże na koniec wpisu, choć równie dobrze mogłaby się znaleźć na początku, bo w wielu innych instalacjach będzie ona kluczowa. Pozostałe domowe instalacje posiadają rozwiązania alternatywne, które nie potrzebują instalacji elektrycznej, jednak często są wtedy zdecydowanie mniej komfortowe i wymagają dużo energii ludzkich mięśni. Dlatego jednym z moich podstawowych zadań dla tego bloga jest upewnienie się, że niemal zawsze dom będzie miał dostęp do energii elektrycznej.

Będę starał się ograniczyć do minimum potrzeby domu, szczególnie na czasy po SHTF, jednak wciąż jakaś ilość tej energii będzie potrzebna, aby ograniczyć wysiłek własny. Po SHTF najprawdopodobniej będzie ograniczony dostęp do pożywienia, a zgromadzone racje żywnościowe będą ubywać zdecydowanie szybciej jeśli będziemy musieli zużywać bardzo dużo energii na wykonywanie codziennych obowiązków pomagających nam przetrwać kolejne tygodnie.

Dom z panelami fotowoltaicznymi i turbiną wiatrową, według wyobrażenia AI.

Poza energią elektryczną dostępną z sieci, co prawdopodobnie zniknie jako pierwsze po SHTF, istnieje wiele alternatywnych metod generowania energii elektrycznej. Będę przyglądał się tym systemom i analizował ich przydatność na czas po SHTF, ale też na codzień w dobrych czasach, aby ograniczyć koszty mieszkania w azylu.

Przewiduje, że pojawią się wpisy o fotowoltaice, energii wiatrowej, hydrogeneratorach czy kogeneracji. W ramach przygotowania na sytuacje, gdy już wszystko inne zawiedzie, zaplanuję możliwość przyłączenia generatora spalinowego do instalacji elektrycznej. Aby ta opcja była dla nas dostępna przez dłuższy czas przeanalizuję też możliwość przechowywania większych ilości paliwa do agregatu. Przyjrzę się praktycznej stronie magazynów energii i ich rodzajom, biorąc pod uwagę, że akumulatory elektryczne nie są jedyną metodą akumulacji energii elektrycznej.

Poza samą generacją energii będę szukał optymalnych sposobów prowadzenia instalacji elektrycznej wewnątrz budynku, aby zaspokoić potrzeby pozostałych instalacji i potrzeb domowników. Jestem też fanem domu inteligentnego wiec na pewno pojawią się jakieś wzmianki o automatyce domowej.

Gospodarka odpadami

Jak pisałem poprzednio, każdy dom generuje odpady stałe. W normalnych czasach, cyklicznie przyjeżdża przedsiębiorstwo odbierające je od nas i poddające recyklingowi lub utylizacji. Po SHTF z tym problemem też zostaniemy sami, więc warto zastanowić się w jaki sposób sobie z nim poradzić.

Na tym etapie zakładam, że część odpadów będzie można użyć jako paliwo do generowania ciepła, oczywiście zakładając, że nasze źródło ciepła sobie z tym poradzi lub ewentualnie mamy „zapasowy” kocioł. Część odpadów na pewno będziemy w stanie poddać kompostowaniu, co pomoże nam też przy produkcji żywności. Kolejnym sposobem będzie ponowne wykorzystanie, co będzie prawdopodobnie jedyną opcją dla wszelkiego rodzaju plastików czy metali. Ostatnią kategorią będzie wszystko czego nie da się przerobić w sposób wymieniony wcześniej, więc będziemy szukać bezpiecznego sposobu składowania tych odpadów na posesji na czas kryzysu.

Klasyfikacja odpadów stałych z przykładami

Podsumowanie

Powyższe rozważania można streścić w formie tabeli. Pokazuję w niej, które domowe instalacje biorą udział w zapewnianiu niezależności domu zdefiniowanej w poprzednim wpisie. Jak widać niemal każda funkcja domu potrzebuje kilku instalacji, aby kontynuować swoje zadanie, dlatego tak ważnym będzie zaplanowanie i skonstruowanie tych instalacji w taki sposób, aby maksymalnie zabezpieczyć się na najbardziej prawdopodobne warianty kryzysu.

Funkcje domu niezależnego ———————- Instalacje	Oddzielenie środowiska	Komfort cieplny	Wymiana powietrza	Dostęp do wody pitnej	Potrzeby sanitarne	Przygotowanie żywności	Oświetlenie	Utylizacja śmieci	Ochrona przed intruzami	Dostęp do informacji
Konstrukcja	X	X	X		X	X			X
Wentylacja	X	X	X
Zimna woda czysta				X	X	X
Zimna woda brudna					X
Ciepła woda					X	X
Ogrzewanie		X						X
Kanalizacja					X	X
Telekomunikacja									X	X
Zabezpieczenia		X	X	X					X	X
Elektryka		X	X	X	X	X	X		X	X
Gospodarka odpadami		X						X